Η εμφάνιση πόνου στην μέση (κάτω τμήμα της σπονδυλικής στήλης) ονομάζεται οσφυαλγία. Είναι η συχνότερη πάθηση της σπονδυλικής στήλης και κατατάσσεται ως ο σημαντικότερος παράγοντας λειτουργικής ανικανότητας παγκοσμίως στις μυοσκελετικές παθήσεις.
Ο πόνος μπορεί να είναι τοπικός ή και αντανακλώμενος στα κάτω άκρα (ισχιαλγία) όπου συνυπάρχουν νευρολογικά συμπτώματα.
Γράφει ο Κίμωνας Φρουδάκης, Φυσικοθεραπευτής, Ηράκλειο Κρήτης
Διάγνωση
Ιστορικό και φυσική εξέταση. Με την λήψη ιστορικού του ασθενούς, ο κλινικός συλλέγει πληροφορίες που θα τον βοηθήσουν:
• Να αποκλειστούν οι σοβαρές παθολογίες που σχετίζονται με τον οσφυϊκό πόνο
• Να αντιληφθεί τους επιβαρυντικούς παράγοντες που προκάλεσαν την οσφυαλγία
Στην φυσική εξέταση αξιολογείται:
• Η στάση του σώματος (λορδωτική, κυφωτική, πλάγια κλίση κορμού, ανισοσκελίες)
• Νευρολογικά συμπτώματα (κινητική και αισθητική ανεπάρκεια)
• Απώλεια κίνησης στην οσφυϊκή μοίρα
Συμπληρωματικές διαγνωστικές – απεικονιστικές εξετάσεις
Αν μετά την λήψη ιστορικού και φυσικής εξέτασης υπάρχουν ενδείξεις για σοβαρή παθολογία, ο ασθενής θα πρεπει να παραπεμφθεί άμεσα ώστε να ληφθούν συμπληρωματικές εξετάσεις υπό την καθοδήγηση ιατρού.
Η ακτινογραφία (XR) είναι χρήσιμη, κυρίως στην απεικόνιση των σπονδυλικών σωμάτων και γενικότερα στην ακεραιότητα της σπονδυλικής στήλης (κατάγματα, μετατόπιση σπονδύλων, σπονδυλολίσθιση).
Η αξονική τομογραφία (CT) χρησιμοποιώντας επίσης ακτίνες Χ, παρέχει πιο αναλυτική απεικόνιση των οστών καθώς επίσης και των μαλακών ιστών, των μεσοσπονδυλίων δίσκων και του νωτιαίου μυελού.
Η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι η συνηθέστερη διαγνωστική απεικόνιση διότι εξετάζονται πιο αναλυτικά οι δομές που πιθανόν έχουν υποστεί βλάβη.
Επίσης το ηλεκτρομυογράφημα είναι χρήσιμο σε οσφυαλγία όπου συνυπάρχουν νευρολογικά συμπτώματα στα κάτω άκρα.
Ποιες είναι οι σοβαρές παθολογίες;
Σπονδυλικό κάταγμα
Είναι ένας τραυματισμός του σπονδυλικού σώματος. Σε ήπια κατάγματα συστήνεται ανάπαυση και ακινητοποίηση της οσφυϊκής περιοχής με την χρήση λειτουργικού κηδεμόνα στην οξεία φάση.
Σε βίαια κατάγματα (τροχαίο, πτώση από μεγάλο ύψος, αθλητικές δραστηριότητες) υπάρχει κίνδυνος της δομικής σταθερότητας και της ακεραιότητας του νωτιαίου μυελού.
Πίεση Νωτιαίου μυελού
Η συμπίεση του νωτιαίου μυελού μπορεί να συμβεί σε όλο το μήκος της σπονδυλικής στήλης. Τα πιο συνήθη αιτία είναι οι κύστες ή όγκοι στην σπονδυλική στήλη, μετά από τροχαίο ατύχημα ή σε άτομα μεγάλης ηλικίας λόγω εκφυλισμού των δομών.
Πιο συχνά παρουσιάζεται στην αυχενική μοίρα (αυχενική μυελοπάθεια) με συμπτώματα στα άνω και κάτω άκρα ταυτόχρονα.
Τα συμπτώματα αναλόγως την βαρύτητα της βλάβης και το επίπεδο που συμπιέζεται ο νωτιαίος μυελός ποικίλλουν. Κάποια απ’ αυτά είναι τα εξής:
• Δυσκολία ισορροπίας – αστάθεια
• Μείωση επιδεξιότητας λεπτής κινητικότητας
• Παραισθησία – παράλυση
• Αύξηση αντανακλαστικών -υπερφλεξία
Σπονδυλική λοίμωξη
Είναι μια σπάνια νόσος συνήθως μικροβιακής αιτιολογίας. Μπορεί να προκληθεί από μια προϋπάρχουσα λοίμωξη, μετά από χειρουργική επέμβαση, σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς είτε μετά από ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή. Πέρα του τοπικού οσφυϊκού πόνου, συνυπάρχει πυρετός και γενική κακουχία του ασθενή.
Σύνδρομο ιππουρίδας
Είναι μια επείγουσα κατάσταση της σπονδυλικής στήλης όπου απαιτείται άμεσα χειρουργική επέμβαση. Συμβαίνει όταν πιέζονται οι κατώτερες ρίζες νεύρων του νωτιαίου μυελού.
Εκτός από πόνο στην οσφύ και στα κάτω άκρα, άλλα συμπτώματα που συνυπάρχουν είναι:
• Διαταραχή ουροδόχου κύστης
• Διαταραχή εντέρου
• Σεξουαλικές διαταραχές
• Μειωμένη αισθητικότητα δίκην σέλας (γεννητικά όργανα και πίσω επιφάνεια γλουτών και σφιγκτήρα πρωκτού)
• Γενική αδυναμία κάτω άκρων
Καρκίνος
Συνήθως συνυπάρχει προηγούμενο ιστορικό καρκίνου και είναι κατά κύριο λόγο μεταστατικός όταν εμφανίζεται στην σπονδυλική στήλη. Όταν διαπιστωθεί όγκος στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης θα πρέπει να γίνει άμεση παραπομπή σε νευροχειρουργό ή ορθοπεδικό χειρουργό σπονδυλικής στήλης.
Κλινική εικόνα ασθενούς:
-Ανεξήγητη απώλεια βάρους
-Συνεχής πόνος που δεν ανακουφίζεται με ανάπαυση
Θεραπεία
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων με πόνο στην μέση, η αποκατάσταση επιτυγχάνεται με συντηρητική αντιμετώπιση με ποσοστό άνω του 95%. Έχοντας συλλέξει πληροφορίες από την λήψη ιστορικού και εφόσον έχουν αποκλεισθεί οι σοβαρές παθήσεις, ο φυσικοθεραπευτής καταστρώνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης.
Σε περιπτώσεις που συνυπάρχουν συμπτώματα στο πόδι, κυρίως κάτω από το γόνατο, χρήζουν μεγαλύτερης προσοχής και είναι πιο χρονοβόρα η αποθεραπεία.
Μια αξιόπιστη και παγκοσμίως αναγνωρισμένη μέθοδος αξιολόγησης και θεραπείας στην σπονδυλική στήλη είναι η μέθοδος McKenzie – Μηχανική διάγνωση και θεραπεία (MDT) που εφαρμόζεται υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή.
via fmh
