Κάθε μέρα βομβαρδιζόμαστε με διαφημίσεις για παιδικές βιταμίνες. Ειδικά τον χειμώνα και το φθινόπωρο που κάνουν την εμφάνιση τους οι ιώσεις, σίγουρα όλοι οι γονείς έχουμε βρεθεί μπροστά στο δίλημμα να δώσω ή να μην δώσω βιταμίνες, αν έχουν αποτέλεσμα, αν τελικά κάνουν περισσότερο καλό ή κακό;
Μουρουνέλεαιο, ζελεδάκια με τους αγαπημένου ήρωες, σιρόπια κτλ σε χαρούμενες διαφημίσεις μας φέρνουν στα φαρμακεία για να προμηθευτούμε παιδικές βιταμίνες. Τι ισχύει όμως πραγματικα; Ο Παιδίατρος Κυριάκος Δουλγέρης σε αρκετά ενημερωτική ανάρτηση του μας λύνει τις περισσότερες απορίες.
Αν και η ένταση των ιώσεων γενικότερα είναι αυξημένη, λόγω και των παλαιότερων μέτρων καραντίνας, κάπως, μέσα στο γενικότερο άγχος, ψάχνουμε λύσεις σε συμπληρώματα διατροφής. Έτσι συναντούμε παιδιά που λαμβάνουν καθημερινά βιταμίνες, τα ίδια όπως και οι γονείς τους, για την θωράκιση του οργανισμού και την αντοχή στην νοσηρότητα. 6 Βιταμίνες και Συμπληρώματα που Είναι Ανώφελα και 5 που Είναι Ωφέλιμα!
Χωρίς όμως τις περισσότερες φορές, γονείς και παιδίατροι, να διαπιστώνουμε χειροπιαστά οφέλη.
Πολλές διαφημίσεις σήμερα θα μας πείσουν ότι τα παιδιά μας χρειάζονται ειδικές βιταμίνες ή συμπληρώματα, διαφορετικά δεν θα αναπτυχθούν καλά, δεν θα επιτύχουν τις καλύτερες νοητικές λειτουργίες και επιδόσεις ή δεν θα έχουν επαρκές ανοσοποιητικό σύστημα. Ας δούμε κάποιες κατηγορίες σκευασμάτων:
1. Πολυβιταμινούχο σιρόπι ή ζελεδάκι.
2. Σιρόπι ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος.
3. Σιρόπι ή ζελεδάκι με πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ω3).
4. Σταγόνες ή σιρόπι που ανοίγει την όρεξη.
Είναι απαραίτητα τα σκευάσματα αυτά;
Η απάντηση είναι απλή και δίνεται σε όλες τις συστάσεις των διεθνών οργανισμών υγείας: Ακόμα και σε περιπτώσεις με πολύ περιορισμένο διαιτολόγιο (picky eaters), τα παιδιά δεν χρειάζονται ειδικές βιταμίνες, συμπληρώματα ή ακόμα και εμπλουτισμένα παιδικά γάλατα. Ειδικά για τη χώρα μας, εκτός από τη σχετικά συχνή ανεπάρκεια της βιταμίνης D, είναι εξαιρετικά σπάνιο να βρούμε ανεπάρκεια κάποιας βιταμίνης στους προληπτικούς εργαστηριακούς ελέγχους που κάνουμε στα παιδιά.
Το ακριβώς αντίθετο όμως βλέπουμε να ακολουθείται στις μέρες μας: Μεγάλοι και μικροί βρίσκονται υπό ένα συνεχή βομβαρδισμό βιταμινών! Πολλά παιδιά μεγαλώνουν με το καθημερινό τους ζελεδάκι ή την ημερήσια δόση μουρουνέλαιου (άραγε το ελαιόλαδο δεν μας καλύπτει;). Είτε έχουν είτε δεν έχουν κάποιο πρόβλημα ανάπτυξης.
Πάρα πολλά είδη τροφίμων στα ράφια των σούπερ μάρκετ είναι εμπλουτισμένα. Τα δημητριακά για παράδειγμα ή οι διάφορες μπάρες. Το γάλα έχει συχνά πρόσθετη βιταμίνη Α και βιταμίνη D. Ακόμα και οι φυσικοί χυμοί έχουν επιπρόσθετο ασβέστιο.
Ποια θα ήταν η ιδανική προσέγγιση έναντι των συμπληρωμάτων;
Τα παιδιά θα πρέπει να έχουν μία ισορροπημένη και υγιεινή δίαιτα, με φυσικές τροφές όσο το δυνατό λιγότερο επεξεργασμένες, ικανή να τους παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Πρέπει να λαμβάνουν 3 κύρια γεύματα την ημέρα (με το πρωινό να είναι το σημαντικότερο γεύμα) και 2 ενδιάμεσα σνακ. Καθημερινά να καταναλώνουν έως 2 φρούτα (και εδώ δεν χρειάζονται υπερβολές).
Θα πρέπει να λαμβάνουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας από λευκό κρέας, αυγό και όσπρια στα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής. Και να καταναλώνουν καθημερινά ολόκληρους ξηρούς καρπούς.
Ναι αυτή η φυσική διατροφή είναι το πιο αποτελεσματικό «συμπλήρωμα» !
Η προσφορά των βιταμινών με φυσικό τρόπο εξασφαλίζει και την απορρόφηση τους από τους υποδοχείς του εντέρου. Διότι δεν είναι εξακριβωμένο πόσες από τις βιταμίνες των συμπληρωμάτων απορροφούνται από τον εντερικό σωλήνα και πόσες καταλήγουν να αποβληθούν μαζί με τα άχρηστα.
Θέματα που απασχολούν τους γονείς: Ένας συχνό άγχος των γονέων είναι ότι το παιδί τους μπορεί να υποφέρει από εύκολη κόπωση λόγω έλλειψης θρεπτικών συστατικών ή να έχει αναιμία. Ενίοτε μπορεί να τους φαίνεται χλωμό. Ή σκέφτονται ότι το παιδί τους είναι τόσο επιλεκτικό με τις τροφές ώστε να μην λαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Στην καθημερινή πράξη σπανιότατα θα βρούμε ελλείψεις βιταμινών ακόμα και στα πιο δύσκολα παιδιά (picky eaters). Με εξαίρεση όπως είπαμε την βιταμίνη D η οποία απαιτεί και την συνέργεια του ήλιου για να παραχθεί. Από τα ιχνοστοιχεία, η σχετικά συχνή ανεπάρκεια σιδήρου σχετίζεται με υπερβολική κατανάλωση γαλακτοκομικών. Τέλος εκτός από παιδιά που πάσχουν από συγκεκριμένες παθήσεις του μεταβολισμού, η διατροφική ανεπάρκεια του ασβεστίου είναι σπανιότατη (το ασβέστιο εκτός από τα γαλακτοκομικά βρίσκεται και στα φρούτα και τα λαχανικά).
Για την ανίχνευση της σιδηροπενίας και της ανεπάρκειας της βιταμίνης D, γίνεται ο ετήσιος προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος που μας συνταγογραφεί ο παιδίατρος.
Για τις υπόλοιπες βιταμίνες δεν γίνεται τακτικός προληπτικός εργαστηριακός έλεγχος εκτός και αν υπάρχει κάποιο υποκείμενο νόσημα ή άλλος ιατρικός λόγος για να τις ελέγξουμε.
Σε κάθε περίπτωση αν οι γονείς αντιληφθούν εύκολη κόπωση στο παιδί ή ωχρότητα θα πρέπει να φέρουν το παιδί στο ιατρό για εξέταση και πιθανόν για συνταγογράφηση εργαστηριακού ελέγχου. Και όχι να αρχίσουν από μόνοι τους να χορηγούν συμπληρώματα.
Στις περιπτώσεις όπου τα παιδιά ακολουθούν περιοριστικές δίαιτες, όπως σε τροφικές αλλεργίες, σύνδρομα του μεταβολισμού, σε διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές – φάσμα αυτισμού τότε η καθημερινή λήψη συμπληρώματος βιταμινών θα ήταν μία καλή ιδέα. Όπως και σε παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική δίαιτα (ναι εδώ έχει νόημα η μέτρηση της βιταμίνης B12 και όχι ως ρουτίνα σε όλα τα παιδιά).
Αν χρησιμοποιείτε συμπληρώματα βιταμινών στα παιδιά θα πρέπει να προσέχετε να μην υπερβαίνετε της ημερήσιες δόσεις, όπως αναγράφονται πάνω στα σκευάσματα. Κάποιες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία μπορεί να είναι επιβλαβή σε δόσεις υπερβολικές. Ειδικά όταν προσφέρονται σε γευστικά σκευάσματα πχ ζελεδάκια και βλέπεις πχ ένα παιδάκι να καταναλώνει 5-6 τέτοια ζελεδάκια τη μέρα σαν να τρώει γλυκά.
Κλείνοντας για το θέμα ας δούμε τι λέει η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής:
« Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής υποστηρίζει ότι υγιή παιδιά που λαμβάνουν μία φυσική και ισορροπημένη δίαιτα δεν χρειάζονται επιπλέον συμπληρώματα βιταμινών. Εξαίρεση αποτελούν τα βρέφη κάτω των 12 μηνών για την βιταμίνη D όπου συστήνεται να λαμβάνουν συμπλήρωμα της βιταμίνης (400IU ημερησίως).
Οι υπερβολικές δόσεις βιταμινών, για παράδειγμα μεγάλα ποσά βιταμίνης A, C ή D, μπορούν να προκαλέσουν τοξικά συμπτώματα. Αυτά τα συμπτώματα ποικίλουν από ναυτία, εξανθήματα, πονοκεφάλους και κάποιες φορές σε ακόμα σοβαρότερα ιατρικά προβλήματα.
Σε κάθε περίπτωση η τυχόν χορήγηση συμπληρωμάτων θα πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση παιδιάτρου»
ΠΗΓΗ: “Caring for Your Baby and Young Child: Birth to Age 5”, 7th Edition (Copyright © 2019 American Academy of Pediatrics).
