Ως τσουνάμι ορίζεται ένα κύμα που προκαλείται από διαταραχή όπως ένας σεισμός, μια κατολίσθηση ή ηφαιστειακή έκρηξη. Τα περισσότερα περνούν απαρατήρητα και, σύμφωνα με τον κυβερνητικό οργανισμό National Oceanic and Atmospheric Administration (ΝΟΑΑ), συχνά φτάνουν σε ύψος μόλις λίγα εκατοστά. Όταν όμως η διαταραχή είναι αρκετά ισχυρή, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά. Τα πιο ισχυρά τσουνάμι κινούνται τόσο γρήγορα όσο τα αεριωθούμενα αεροπλάνα και φτάνουν σε ύψος όσο οι ουρανοξύστες. Όταν δε φτάσουν στη στεριά, μπορούν να αποδεκατίσουν ολόκληρες πόλεις μέσα σε λίγα λεπτά.
Tα μεγαλύτερα τσουνάμι στην ιστορία
Τα τσουνάμι στον κατάλογο που ακολουθεί δεν είναι απαραιτήτως τα πιο θανατηφόρα ή καταστροφικά, αλλά κυριαρχούν σε μια κατηγορία: το απόλυτο μέγεθος. Δείτε τα ψηλότερα μεγατσουνάμι που έχουν καταγραφεί ποτέ.
Φιόρδ Karj, Γροιλανδία, 295 πόδια
Η Γροιλανδία σπάνια βλέπει τσουνάμι, αλλά το 2017 χτυπήθηκε από ένα από τα μεγαλύτερα κύματα που έχουν καταγραφεί. Στις 17 Ιουνίου εκείνου του έτους, μια κατολίσθηση στο Φιόρδ Karrat έστειλε έναν τοίχο ύψους 295 ποδιών στο ψαροχώρι Nuugaatsiaq. Το μεγατσουνάμι σκότωσε τέσσερα άτομα και παρέσυρε 11 κτίρια στον ωκεανό. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το γεγονός προκλήθηκε από το θερμό κλίμα που ξεπαγώνει το παγετώδες τοπίο. Τα βουνά που περιβάλλουν το Φιόρδ Karrat είναι ασταθή και στο μέλλον μπορεί να συμβεί ένα ακόμη μεγαλύτερο.
Νήσος Ambon, Ινδονησία, 328 πόδια
Το πρώτο μεγατσουνάμι που τεκμηριώθηκε λεπτομερώς στην Ινδονησία παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα τσουνάμι που έχουν καταγραφεί. Στις 17 Φεβρουαρίου του 1674, ένας σεισμός έπληξε τα νησιά Maluku στη θάλασσα Banda. Το σεισμικό γεγονός έστειλε ένα τεράστιο κύμα στο νησί Ambon, όπου σκότωσε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους. Το νερό έφτασε στην κορυφή των παράκτιων λόφων στη χερσόνησο Hitu, υποδεικνύοντας ότι το τσουνάμι έφτασε σε ύψος περίπου τα 328 πόδια.
Lituya Bay, Αλάσκα, 394 πόδια
Το μεγατσουνάμι που χτύπησε το φιόρδ σε σχήμα Τ στη νοτιοανατολική άκρη της Αλάσκα πιθανότατα προκλήθηκε από κατολίσθηση. Οι μετρήσεις των δακτυλίων των δέντρων δείχνουν ότι συνέβη στα τέλη του 1853 ή στις αρχές του 1854, και το σημείο στην κοιλάδα όπου ξεβράστηκαν τα δέντρα υποδηλώνουν μέγιστο ύψος 394 πόδια. Σε όλη την ιστορία, ο κόλπος Lituya ήταν τόπος πολλαπλών μεγατσουνάμι. Τα απότομα βράχια και η γειτνίαση με το ρήγμα Fairweather είναι ένας μέρος για καταστροφικά κύματα.
Lituya Bay, Αλάσκα, 490 πόδια
Το δεύτερο μεγαλύτερο τσουνάμι στο Lituya Bay σημειώθηκε στις 27 Οκτωβρίου του 1936. Αυτόπτες μάρτυρες περιέγραψαν τρία γιγαντιαία κύματα να κυλούν από το Crillon Inlet, το ένα μετά το άλλο, με ταχύτητες περίπου 22 μίλια/ώρα. Το μεγαλύτερο κύμα ξεπέρασε τα 490 πόδια. Οι ειδικοί δεν είναι ακόμη σίγουροι τι προκάλεσε το τσουνάμι, αλλά εκτιμάται ότι συνέβη εξαιτίας μιας υποβρύχιας κατολίσθησης βράχων.
Icy Bay, Αλάσκα, 633 πόδια
Στις 17 Οκτωβρίου του 2015, το απομακρυσμένο φιόρδ του Icy Bay στην Αλάσκα είδε ένα ιστορικό μεγατσουνάμι. Μετά από κατολίσθηση, ένα κύμα ύψους 633 ποδιών καθάρισε 8 τετραγωνικά μίλια δάσους από το Εθνικό Πάρκο και Καταφύγιο Wrangell St.-Elias. Ευτυχώς, δεν υπήρχε κανένας άνθρωπος στην περιοχή. Όπως και ο Lituya Bay, ο Icy Bay διαθέτει απότομους βράχους, σκαμμένους από έναν παγετώνα που υποχωρεί, ο οποίος συνέβαλε στην ένταση του τσουνάμι.
Φράγμα Vajont, Ιταλία, 771 πόδια
Σε αντίθεση με άλλα τσουνάμι σε αυτόν τον κατάλογο, αυτή η καταστροφή προκλήθηκε από ανθρώπους. Η κατασκευή του φράγματος Vajont στη βόρεια Ιταλία -το υψηλότερο φράγμα του είδους κατά την ολοκλήρωση του 1960- αναστάτωσε το τοπίο. Από νωρίς, η όψη του παρακείμενου όρους Toc παρουσίασε ρωγμές και, στις 9 Οκτωβρίου του 1963, κατέρρευσε ολόκληρη η πλαγιά στη φράγμα από κάτω. Η κατολίσθηση προκάλεσε ένα τσουνάμι που εξαφάνισε αρκετά χωριά στην κοιλάδα Piave μέσα σε 15 λεπτά. Περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Με ύψος 771 πόδια, το τσουνάμι είναι από τα μεγαλύτερα της ιστορίας και μια από τις πιο θανατηφόρες ανθρωπογενείς περιβαλλοντικές καταστροφές ποτέ.
Όρος Αγία Ελένη, Ουάσιγκτον, 820 πόδια
Ο σεισμός που προκάλεσε η περιβόητη έκρηξη στο Όρος της Αγίας Ελένης στην Ουάσινγκτον στις 18 Μαΐου 1980 είχε σαν αποτέλεσμα και ένα τσουνάμι. Όταν σημειώθηκε ο σεισμός, η βόρεια πλευρά του ηφαιστείου διασπάστηκε και έπεσε στη λίμνη Spirit. Η κατολίσθηση παραμένει η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί και το τσουνάμι των 820 ποδιών που ακολούθησε είναι το τρίτο μεγαλύτερο στην ιστορία. Συνετρίβη στην πλευρά του όρους Μάργκαρετ προτού εκτοξευθεί ξανά στη λεκάνη κάτω.
Lituya Bay, Αλάσκα, 1720 πόδια
Στις 9 Ιουλίου του 1958, ο Lituya Bay στην Αλάσκα χτυπήθηκε από το μεγαλύτερο μεγατσουνάμι που έχει καταγραφεί ποτέ. Αυτό συνέβη όταν ένας σεισμός 7,8 της κλίμακας Ρίχτερ έπληξε το ρήγμα του Fairweather, εκτοπίζοντας 90 εκατομμύρια τόνους βράχου στον κόλπο. Το τείχος του νερού που παρήγαγε έφτασε σχεδόν τα 1720 πόδια στον αέρα -ψηλότερο από τον Πύργο Γουίλις στο Σικάγο. Πέντε άνθρωποι σκοτώθηκαν από το κύμα, συμπεριλαμβανομένων τριών ατόμων στην ακτή του νησιού Χαντάακ στην είσοδο του κόλπου Γιακουτάτ και δύο ατόμων σε μια βάρκα στον κόλπο Lituya.
